Mamy trzy powody, dla których staramy się przedstawić sylwetkę Maksymiliana Norberta Landaua.
A) We wrześniu 1920 r. był on żołnierzem 5 pułku piechoty Legionów, która wchodziła w skład I Brygady Piechoty 1 Dywizji Piechoty Legionów, a 1 Dywizja Piechoty Legionów wraz z 1 Dywizją Litewsko-Białoruską, 2 Brygadą Jazdy i 4 Brygadą Jazdy tworzyły Grupę Manewrową (nazywaną także Uderzeniową lub Północną), wydzieloną z 2 Armii gen. Edwarda Śmigłego-Rydza. To w ramach Operacji Niemeńskiej żołnierze z jednostek wojskowych tworzących Grupę Manewrową walczyli i ginęli na Sejneńskiej Ziemi we wrześniu 1920 r.
B) W boju pod Zelwą 22 września 1920 r. zginął plut. Leszek Landau, żołnierz 5 pułku piechoty Legionów. Czy odznaczony Krzyżem Walecznych plutonowy Leszek Landau był synem Maksymiliana Norberta Landau, w owym czasie także żołnierza 5 pułku piechoty Legionów? Z biografii Maksymiliana Norberta Landau dowiedzieliśmy się, że miał on syna Leszka, który urodził się w Wiedniu 22 marca 1897 r., był legionistą i został w 1938 r. odznaczony, jako ułan 1 pułku ułanów, Krzyżem Niepodległości. W dokumentach odznaczeniowych oraz w ogłoszeniu o nadania odznaczenia w Monitorze Polskim nr 177, rok 1938, brakuje jednak adnotacji ś.p. Pamiętamy, iż w Legionach Polskich oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1919 – 1920 brało udział dwóch pułkowników – imienników: Maksymilian Norbert Landau, urodzony w 1870 r. w Tyśmienicy, który miał dwóch synów, Leszka i Władysława Henryka oraz córkę Wandę, a zmarł w 1927 r. w Wiedniu i został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie oraz Maksymilian Landau, urodzony w 1882 r. w Kamionce Strumiłowej, który był żonaty, ale nie miał dzieci, a wiosną 1940 r. zginął w Charkowie. Pytanie, czy w Legionach Polskich oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1919 – 1920 brało także udział dwóch Leszków Landau? Jeden ułan z 1pułu ułanów, syn Maksymiliana Norberta Landau, który wojnę 1920 r. przeżył i w 1938 r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości oraz inny, odznaczony Krzyżem Walecznych, który walczył w 5 pułku piechoty Legionów i poległ pod Zelwą 22 września 1920 r. Prosimy o pomoc w odpowiedzi na to ciekawe przecież pytanie.
C) Mogiła Maksymiliana Norberta Landau została odnaleziona na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Wysoki, okazały pomnik jest obecnie w bardzo złym stanie. Z wielkim trudem można odczytać ledwie widoczne napisy. Warto podjąć wszelkie starania, aby pomnik został odnowiony, a mogiła w jakiś sposób zaznaczona, może przynajmniej ogrodzona.
Niżej podajemy listę internetowych adresów, pod którymi znajduje się wiele szczegółowych informacji, dotyczących zasług obu Maksymilianów Landau oraz Leszka Landaua w walce o wolność i niepodległość Polski:
Landau Maksymilian Norbert – Żołnierze Niepodległości (zolnierze-niepodleglosci.pl)
Maksymilian Norbert Landau (nina.gov.pl)
https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/maksymilian-norbert-landau#text
https://culture.pl/pl/artykul/zyd-polak-legionista-1914-1920-wystawa-w-mhzp
https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/3053-landau-maksymilian
Landau Maksymilian – Żołnierze Niepodległości (zolnierze-niepodleglosci.pl)
Landau Leszek – Żołnierze Niepodległości (zolnierze-niepodleglosci.pl)
Landau, Leszek ( 15 III 1897 – 22 IX 1920), 5ppLeg. – Powstańcy sejneńscy (powstancy-sejnenscy.pl)
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie podanych źródeł zasobów internetowych.
12.02.2024 r.
Mogiła Maksymiliana Landau na Powązkach Wojskowych w Warszawie, zdjęcia wykonała Irena Kasperowicz-Ruka:
Dokumenty odznaczeniowe Maksymiljana Norberta Landaua oraz Leszka Landaua:
10.07.2024 r.
Dzięki pomocy kilku życzliwych Osób udało się nawiązać kontakt z Panią Profesor Anną Landau-Czaja. Pani Profesor potwierdziła, że Maksymilian Norbert Landau był Jej Pradziadkiem, a poległy w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. Leszek Landau był bratem Jej Dziadka Władysława. Pradziadek został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie, nie jest natomiast Rodzinie znane miejsce pochówku Leszka Landaua. Pani Profesor wyjaśniła także, że służący w Wojsku Polskim w latach odzyskiwania niepodległości Maksymilian Landau i Maksymilian Norbert Landau nie byli spokrewnieni.