Ostrowski, Janusz (1895 – 1982)

(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I – Wspomnienia i relacje. Część II – Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 67 – 68.)

Ostrowski Janusz „Awantura”, ur. 15 IX 1895 r. w majątku Posandrów (Pasandrów) w powiecie rosieńskim na Kowieńszczyźnie, syn Aleksandra i Anny z Gasztowtów.

Uczęszczał do gimnazjum w Wilnie. W 1911 r. był jednym z założycieli tajnego harcerstwa w tym mieście, a rok później jako uczeń drugiej klasy gimnazjum wstąpił do Organizacji Młodzieży Narodowej Szkół Średnich. W tym samym roku wstąpił do „Organizacji Strzeleckiej”. Po wybuchu I wojny światowej prowadził prace organizacyjne wśród Polaków mieszkających w okolicy Rosieni. Od 1915 r. należał do POW. Wraz z grupą około 30 ochotników przekradł się do Kongresówki i w grudniu 1915 r. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 5 Pułku Piechoty LP awansując na podoficera (sierżanta?). Wiosną 1917 r. został odkomenderowany do pracy w POW na Litwie. Latem tego roku został odwołany do Warszawy. Poszukiwany przez policję został skierowany do Okręgu Płockiego POW na teren powiatów lipnowskiego i rypińskiego, gdzie pełnił funkcję komendanta obwodu. W lipcu 1918 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu w Lipnie. 12 XI 1918 r. został uwolniony i wziął udział w rozbrojeniu Niemców na terenach pogranicza. Został przyjęty do WP i mianowany podporucznikiem. Objął funkcję drugiego oficera Komendy Uzupełnień w Mławie.

Po podjęciu starań o skierowanie go do pracy w POW na Kowieńszczyźnie został przeniesiony do kompanii sztabowej Sztabu Generalnego, a 1 II 1919 r. przydzielony do Suwalskiego Okręgu POW (Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej). Początkowo otrzymał zadanie zorganizowania podokręgu kowieńskiego. W marcu 1919 r. został aresztowany przez Litwinów, jednak po dwóch miesiącach zbiegł i przedostał się do Suwałk, gdzie objął wydział organizacyjny komendy Okręgu Suwalskiego POW. Brał udział w akcji wysadzenia torów kolejowych w Bakaniuku, 5 VI 1919 r. Prowadził prace organizacyjne na terenie powiatów sejneńskiego, kalwaryjskiego, mariampolskiego i olickiego. Latem 1919 r. zorganizował Obwód IV Kalwaryjski Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej. Po wybuchu Powstania Sejneńskiego dowodził 2 kompanią Grupy „Sumowo”. 25 sierpnia, w czasie litewskiego kontrataku został ranny w nogę, mimo to pozostał przy swojej kompanii „dodając swym poświęceniem otuchy żołnierzom”. Dopiero powtórnie ranny w rękę opuścił linię. Po rozwiązaniu Dowództwa Obrony Kresów, wyjechał do Warszawy. W lutym 1920 r. otrzymał przydział jako referent oświatowy do Dywizji Litewsko-Białoruskiej, a od maja do czerwca Sztabu I Armii. W lipcu 1920 r. został przeniesiony do Oddziału Operacyjnego Sztabu Grupy Dolnej Wisły, a po jego likwidacji do 3 Brygady Piechoty jako drugi oficer operacyjny.

Po zakończeniu działań wojennych został urlopowany w celu podjęcia studiów (w dokumentach podawał, że ukończył dwa lata w szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego), a następnie przeniesiony do rezerwy jako porucznik rezerwy 77 Pułku Piechoty w Lidzie. Po zajęciu w październiku 1920 r. Wilna przez wojska gen. Lucjana Żeligowskiego włączył się jako działacz Towarzystwa Straży Kresowej w przygotowania do plebiscytu, który miał się odbyć na przełomie 1920 i 1921 r., ale ostatecznie nie został przeprowadzony. W styczniu 1922 r. został posłem do Sejmu Wileńskiego z ramienia Rad Ludowych. Później był znanym wileńskim dziennikarzem, publicystą i działaczem społecznym. Od 1922 r. redagował tygodnik Towarzystwa Straży Kresowej „Ziemia Wileńska”, w 1927 r. „Przegląd Wileński” (jeden z działów „Kuriera Wileńskiego”), a od 1928 r. prowadził w Radiu Wileńskim audycję pt. „Chwilki litewskie”. W 1929 r. był kierownikiem Wileńskiego Biura Informacyjnego „Wilbi”, a od 1935 r. kierownikiem Referatu Litewskiego Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej. W czasie okupacji należał do AK.

Po wojnie repatriował się do Polski. Mieszkał w Gdańsku. Był żonaty z Janiną z domu Szerpitis, z którą miał dwoje dzieci: Leszka i Annę. Był odznaczony Orderem Odrodzenia Polski 5 klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych dwukrotnie, odznaką honorową I Brygady Legionów Polskich „Za wierną służbę” i Krzyżem POW. Zmarł 9 VIII 1982 r. w Gdańsku. (ks)1

Opracował Krzysztof Skłodowski.

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym „Srebrzysko” w Gdańsku-Wrzeszczu, w rejonie IX, w kwaterze TAR IV WOJ, miejsce 5 (brak danych o rzędzie), co ustaliła Irena Kasperowicz-Ruka.


1Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, Facebook, https://www.facebook.com/774781075891667/photos/a.774781249224983/2950402688329484/?type=3&theater, dostęp: [05. 05. 2020 r.].

Dodaj do zakładek Link.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *