Franciszek Bizio urodził się 5 maja 1894 r. w miejscowości Olszanka, w gminie Giby. Był synem Antoniego, a prawdopodobnie starszym o dwa lata bratem Józef Bizio (por. https://powstancy-sejnenscy.pl/bizio-jozef-1896/). Niestety wiemy o nim znacznie mniej niż o bracie Józefie. Franciszek Bizio służył w stopniu podporucznika w ,,Mińskim Pułku Strzelców”, powstałym 17 grudnia 1918 r., a przemianowanym 1 październik a1920 r. na ,,86 Pułk Piechoty”. Poległ w 1920 r. w czasie walk swojego pułku z bolszewikami, nie jest jednak wymieniana miejscowość, w której zginął. Jest wymieniony na obu obecnie nam dostępnych listach poległych:
1. Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1934. Lista poległych: s. 53, nr 2413. Bizio Franciszek ppor. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/39404/edition/56413/content
2. Stanisław Mieczkowski: Zarys historji wojennej 86-go mińskiego pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920. Lista poległych oficerów: s. 40, nr 1. ppor. Bizio Franciszek. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/31554/edition/48812/content
Ppor. Franciszek Bizio został odznaczony Krzyżem Walecznych – Akta nr I.481.B.7884. https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanydetale_wyszukiwarka_bazy_personalne/141410/.
W jednej mogile na Nowym Cmentarzu Parafialnym w Sejnach pochowany jest Antoni Bizio, żyjący w latach 1856 – 1926 oraz Antoni Bizio, żyjący w latach1888 – 1960. Być może pierwszy był ojcem, a drugi starszym bratem Franciszka Bizio, poległego w 1920 r. Prosimy rodzinę i krewnych o pomoc w ocenie prawdziwości tego przypuszczenia oraz o pomoc w ustaleniu dokładnej daty śmierci oraz miejsca pochówku Franciszka Bizio.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie podanych źródeł.
Franciszek Bizio (1894-1920):
23.04.2025
Metryki urodzenia Józefa Bizio i Franciszka Bizio potwierdzają, że obaj byli synami Antoniego oraz Bronisławy z Kamińskich, a więc byli braćmi (akt urodzenia Franciszka nr 35: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/075d7eb13687b3523bbc29ca45dcfb49a7ff637318f12c0e3a6a396ae3a9fc28, akt urodzenia Józefa nr 58: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/e523a5730bd38cbd79ab10d3d9414eac1d245e958bf95654dfe9edc643ed1467).
Natomiast grób Antoniego Bizio na cmentarzu w Sejnach (1856-1926) to właśnie grób ich ojca (https://search.jzi.org.pl/geneo/ akt zgonu nr 192/1926 Parafia Sejny).
Z kolei grób Antoniego Bizio (1888-1960) to grób przyrodniego brata wyżej wymienionych Józefa i Franciszka – syna Antoniego z pierwszego małżeństwa z Karoliną Grzędzińską (metryka urodzenia Antoniego-syna nr 133 https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/46882625a00230ee770a911cbdce7bc3af83e2fce13e3bb5597970df5e6572dd ; metryka 2-ego ślubu Antoniego-ojca nr 30 https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/a08adc34580eb98d627e6133f36cadde0a245eb0b3b2e3262f76daaef1b6b652 ).
W walkach o niepodległość Polski w Mińskim Pułku Strzelców zginęło 12 oficerów i 316 szeregowych. Jednym z tych oficerów był ppor. Franciszek Bizio. Na chwilę obecną nie udało się odnaleźć, gdzie poległ i został pochowany. Na pewno jeszcze w dniach 21-25 lipca 1920r. brał udział w boju odwrotowym 1-ej Dywizji Litewsko – Białoruskiej nad Niemnem i Rosią, gdyż jest wymieniony w składzie ww. Dywizji w dniu 21.07.1920r. jako dowódca 2-ej kompanii I-ego batalionu Mińskiego Pułku Strzelców (Jerzy Dąbrowski „Bój odwrotowy nad Niemnem i Rosią 1-ej Dywizji Litewsko-Białoruskiej : 21-25 lipca 1920 roku”, 1933, Warszawa, Wojskowe Biuro Historyczne, “Polska Zjednoczona”: https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/43676/edition/42270/content?&meta-lang=pl załącznik nr 4 str. 2).
Opracowała Katarzyna Eshun na podstawie wskazanych źródeł.
21.05.2025 r.
Po otrzymaniu materiałów z WBH (sygn. I.481.B.7884) data śmierci Franciszka Bizio skomplikowała się jeszcze bardziej.
Otóż zgodnie z otrzymanymi materiałami Franciszek Bizio, ur. 5/17.05.1894 w Olszance, syn Antoniego i Bronisławy Kamińskiej, został przydzielony do Mińskiego Strzeleckiego Pułku Litewsko-Białoruskiej dywizji (Miński Pułk Strzelców) 12.03.1919r.
Zgodnie z pismem Ministerstwa Spraw Wojskowych z dnia 24.02.1921r., na podstawie pisma Dowództwa Mińskiego Pułku Strzelców z dn. 24.01.1921r. ppor. Franciszek Bizio został zabity 22.07.1919r. w walce z bolszewikami. Natomiast w piśmie Dowództwa 86 Pułku Piechoty z dn. 29.01.1923r. widnieje informacja, iż w dniu 26 lipca 1919r. został on ciężko ranny i pozostawiony na polu bitwy pod Zenkowiczami. Z kolei w “Zarysie historii wojennej 86-ego Mińskiego Pułku Piechoty” z 1929r. na stronie 14 (https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/34307/edition/51490/content ) widnieje informacja, iż podpor. Franciszek Bizio, dowódca 6-ej kompanii, poległ 26.07.1919r. w nocy podczas odparcia ataku bolszewików na Żankowicze. Żankowicze/Zankowicze to wieś obecnie na Białorusi, położona pomiędzy miejscowościami Snów i Nieśwież.
Wynika z powyższego, że Franciszek Bizio poległ 26.07.1919r. pod Żankowiczami (data 22.07. mało prawdopodobna, ze względu na fakt, iż atak I-ego i 2-ego batalionu Mińskiego Pułku Strzelców na Iszkołdź, Makasze i Żankowicze miał miejsce dopiero 26.07.).
Zagadką pozostaje zatem fakt, że Franciszek Bizio jest wymieniony w dniu 21.07.1920r. jako dowódca 2-ej kompanii I-ego batalionu Mińskiego Pułku Strzelców w książce Jerzego Dąbrowskiego „Bój odwrotowy nad Niemnem i Rosią 1-ej Dywizji Litewsko-Białoruskiej : 21-25 lipca 1920 roku”, 1933, Warszawa, https://polona.pl/preview/0669ee6b-5077-4d5a-ba4b-081b3f1f067a załącznik nr 4 str. 2 oraz iż na wszystkich listach strat widnieje jako poległy w 1920r.
Z kwestionariusza Franciszka Bizio możemy też się dowiedzieć, iż w okresie I-III 1918r. przebywał w więzieniu za krytykę rządu bolszewickiego, że ukończył 3 kl. szkoły w Sejnach oraz 8 kl. męskiego gimnazjum w Suwałkach (w tym 8-ą klasę eksternistycznie w Mohylewskim rządowym gimnazjum) oraz złożył konkursowy egzamin do Elektro-technicznego Instytutu.
Po zakończeniu I wojny światowej był urzędnikiem-technikiem telegrafu w Rałudze. Za I wojnę otrzymał Krzyż św. Jerzego 4-ego i 3-ego st. oraz oręż św. Jerzego za waleczność w karpackich górach Rumunii. W grudniu 1917r. uznany za niezdolnego do walki wskutek ran odniesionych na wojnie. Zmobilizowany przez bolszewików w styczniu 1919r. uciekł i 12.03.1919r. wstąpił do Armii Polskiej.
Opracowała Katarzyna Eshun na podstawie wskazanych źródeł.
21.05.2025 r.
Pani Katarzynie Eshun zawdzięczamy próby ustalenie dokładnej daty śmierci Franciszka Bizio, co w świetle dostępnych dokumentów nie jest takie łatwe. Może to być 26 lipca 1919 r. lub 26 lipca1920 r. Natomiast lokalizacja miejscowości, w okolicach której poległ i bardzo prawdopodobnie, iż został pochowany, jako Żankowicze, umożliwiła nam przeniesienie wspomnienia z zakładki pochowani poza Sejnami w nieznanym miejscu do zakładki pochowani poza Sejnami w Żankowiczach.