Wawrzyniec Hołub był felczerem, w 1919 r. w lazarecie w Krasnopolu leczył rannych Powstańców Sejneńskich. Złożył później wniosek o odznaczenie Krzyżem Niepodległości, jednak nie został on rozpatrzony z nieznanych nam powodów. Krzyż Niepodległości otrzymał natomiast pośmiertnie Antoni Hołub, urodzony 10 czerwca 1901 r. („Monitor Polski” nr 156/1931, Dział B. poz. 107, ś.p. Hołub Antoni). Może to w jego imieniu występował o odznaczenie Wawrzyniec Hołub, może Antoni Hołub, który zmarł lub zginął przed 1931 rokiem był jego bratem czy krewnym? Sejnianie wspominają, że w okresie międzywojennym i w czasie drugiej wojny światowej przyjmował pacjentów w swoim niewielkim drewnianym domu z werandą, położonym przy ul. Zawadzkiego. Pani doktor Teresa Rugienis-Witkowska wspomina, że w czasie ostatniej wojny w Sejnach pracował lekarz niemiecki, leczący tylko Niemców, a przy nim pracował felczer Hołub, który pomagał polskim pacjentom. Pani doktor wspomina także, iż wiele dobrego opowiadano jej o felczerze Hołubie. A Pani Sabina Wołukanis pamięta, że Wawrzyniec Hołub był kawalerem. Pamięta także, że Helena Tews, mieszkanka sejneńskiej Koziarki, bliska sąsiadka rodziny Sabiny Wołukanis, pomagała mu prowadzić gospodarstwo domowe. Ożenił się z nią, gdy po zakończeniu drugiej wojny światowej ciężko zachorował. Pani Hołubowa mieszkała samotnie, aż do śmierci, w jego domu przy ul. Zawadzkiego. Obecnie w tym miejscu, pod adresem ul. Zawadzkiego 6, stoi długi kilkupiętrowy budynek mieszkalny. Wawrzyniec Hołub zmarł w Sejnach i został pochowany na Starym Cmentarzu. Na pięknym starym pomniku można odczytać nietypowy napis: TU / SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI / ŚP / WAWRZYŃCA / HOŁUBA / i / TEWSÓW. Mogiła jest czysta, pielęgnowana, o czym świadczą kwiaty i palące się znicze, zauważone w ostatnich listopadowych dniach pamięci o zmarłych. Na sejneńskich cmentarzach nie znajdujemy innego pomnika z napisem Hołub. Poszukując rodziny Wawrzyńca Hołuba znajdujemy natomiast, pod internetowym adresem: Mogily.pl – Cmentarz Parafialny w Wiżajnach, wiele pochowanych tam osób o nazwisku Hołub. To: Hołub Antonina, żyła 58 lat, Hołub Antoni (1895 – 1956), Hołub Antoni (1952 – 2011), Hołub Feliks (1913 – 1980), Hołub Feliks (1928 – 2003), Hołub Janina (1924 – 2013), Hołub Józef (1883 – 1959), Hołub Katarzyna (1875 – 1952), Hołub Rozalia (1865 – 1948), Hołub Stanisław, żył 1 rok, Hołub Stefania (1918 – 2006), Hołub Weronika (1896 – 1948) oraz Hołub Weronika (1915 – 2006). Wśród pochowanych na cmentarzu w Wiżajnach nie znajdujemy jednak mogiły Antoniego Hołuba, odznaczonego Krzyżem Niepodległości, który urodził się w 1901 r, a zginął lub zmarł przed 1931 rokiem.
Prosimy rodzinę i krewnych, prawdopodobnie mieszkających jeszcze w Wiżajnach, o uzupełnienie tego skromnego wspomnienia o Wawrzyńcu Hołubie, o pomoc w ustaleniu dat jego urodzin i śmierci. Prosimy także o pomoc w odpowiedzi na pytanie, kim był i za jakie wojenne zasługi został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości Antoni Hołub?
Opracował Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie wspomnień Teresy Rugienis-Witkowskiej, Sabiny Wołukanis, na podstawie podanych źródeł1 oraz napisów na cmentarnym nagrobku, odczytanych przez Sławomira Rutkowskiego.
1 Teresy Rugienis-Witkowskiej opowieść o dziejach sejneńskiej służby zdrowia, Spisała Bożena Szroeder, Almanach Sejneński nr 2, s. 34. Centralne Archiwum Wojskowe: https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_kartoteka_personalno_odznaczeniowa/?strona=3&szufladka=KARA-KARN oraz LISTA ODZNACZONYCH KRZYŻEM I MEDALEM NIEPODLEGŁOŚCI https://niezwyciezeni1918-2018.pl/nie/form/74,Lista-odznaczonych-Krzyzem-Niepodleglosci.html, Mogily.pl – Cmentarz Parafialny w Wiżajnach.
29.06.2023 r.
Pan Andrzej Szczudło przed paroma dniami przekazał nam niezwykle ważne informacje dotyczące Wawrzyńca Holuba: urodził się 18.08.1870 w Wiżajnach, był syn Pawła i Marii z Wasilewskich, zmarł w Sejnach 11.11.1947 r. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Sejnach 13.11.1947 r. Pozostawił wdowę, Helenę z Tewsów.
Bardzo serdecznie dziękujemy za te ważne informacje. Są one tym cenniejsze, iż przez ostatnie dwa lata nie udało się nam do nich dotrzeć pomimo podjętych w tym celu wysiłków.
Za zgodą Autora Marka Karpowicza i przy pomocy Sławomira Rutkowskiego prezentujemy następujące zdjęcie oraz jego opis:
31.08.2023 r.
Dziękujemy Siostrom ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w Sejnach za udostępnienie i zgodę na opublikowanie niżej zdjęcia Wawrzyńca Hołuba. Pochodzi ono z kroniki wydarzeń, opisywanych przez lata przez Siostry Zakonne.
27 września 2020 r. – uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy na ścianie budynku w Krasnopolu (ul. Słoneczna 2), w którym w czasie Powstania Sejneńskiego znajdował się lazaret.