Zarzycki, Leonard (1893 – 1957)

(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I –  Wspomnienia i relacje. Część II –  Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 78 – 79).

Zarzycki Leonard ps. „Krnąbrny” ur. 26 X 1893 r. w Warszawie, syn Andrzeja (robotnika) i Marcjanny z Seroczyńskich.

W 1915 r. ukończył szkołę handlową Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy, a w 1917 r. uzyskał maturę w Szkole Realnej T. Niklewskiego w Warszawie. Jednocześnie od 1915 r. uczęszczał na Wyższe Kursy Handlowe Augusta Zielińskiego w Warszawie (późniejsza Wyższa Szkoła Handlowa, w 1921 r. zdał egzaminy półdyplomowy). Od czerwca 1913 r. należał do Związku Strzeleckiego, a od marca 1915 r. do Polskiej Organizacji Wojskowej. Po zajęciu Królestwa Polskiego przez Niemców wszedł w skład Zarządu Głównego Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. W listopadzie 1918 r. brał udział w rozbrojeniu Niemców w Warszawie a następnie wstąpił do Legionu Akademickiego (późniejszy 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej). 20 XII 1918 r. został zwolniony z wojska ze względu na stan zdrowia. 4 stycznia został przydzielony do dyspozycji Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (do 29 I 1921 r.). W końcu stycznia został mianowany podchorążym.

W marcu 1919 r. został skierowany na okupowaną przez Niemców Suwalszczyznę. Był zastępcą referenta politycznego Biura Wywiadowczego Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w Suwałkach, członkiem ścisłego kierownictwa Suwalskiego Okręgu POW oraz redaktorem wydawanego przez Towarzystwo Straży Kresowej tygodnika „Ziemia Suwalska”. W drugiej połowie czerwca organizował zbiórkę podpisów pod petycjami o włączenie Suwalszczyzny w granice Rzeczypospolitej, które w początku lipca dostarczone zostały przez delegację mieszkańców do Warszawy a następnie Paryża. Nie brał bezpośredniego udziału w Powstaniu Sejneńskim.

Od grudnia 1919 do 29 I 1921 r. „pełnił służbę wywiadowczo-propagandową” w Gdańsku i brał udział w przygotowaniach do akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach. Przebywając czasowo w Warszawie, w początku lipca 1920 r. został delegowany do Wilna i Suwałk, w celu zorganizowania „oddziałów dywersyjno-wywiadowczych na tyłach wojsk sowiecko-litewskich oraz przeprowadzenia werbunku do armii ochotniczej”. W końcu miesiąca wraz z oddziałami tzw. Grupy Augustowsko-Suwalskiej przekroczył granicę z Prusami Wschodnimi i 31 lipca został internowany w obozie w Orzyszu, a następnie w Meiden w Westfalii. Po zwolnieniu powrócił do Gdańska. W połowie grudnia 1920 r. został przydzielony do placówki Biura Wywiadowczego Naczelnego Dowództwa WP w Berlinie. W styczniu 1921 r. został bezterminowo urlopowany, a następnie zwolniony z wojska.

W latach 1921 – 1923 był redaktorem pisma „Strzelec”, a później „Dziennika Gdańskiego” i „Dziennika Berlińskiego”. Od stycznia 1927 r. do listopada 1928 r. pracował jako radca w Departamencie I Najwyższej Izby Kontroli. Później pracował jako starszy referent, inspektor i naczelnik wydziału w Pocztowej Kasie Oszczędności. 5 VIII 1928 r. został mianowany podporucznikiem rezerwy.

Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się w kierunku granicy rumuńskiej, którą przekroczył po 17 września. Później przedostał się do Francji, gdzie służył w Wojsku Polskim we Francji, a po ewakuacji do Wielkiej Brytanii w Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii, w 1940 r. awansując do stopnia porucznika. Po zakończeniu wojny i demobilizacji powrócił wraz z rodziną do kraju. Od stycznia 1947 r. był naczelnikiem Wydziału Administracyjno-Gospodarczego Narodowego Banku Polskiego w Warszawie. Był odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 – 1921, Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Śląską Wstęgą Waleczności i Zasługi, Krzyżem Legionowym (1 III 1927 r.) i Krzyżem POW. Zmarł w Warszawie 5 III 1957 r1.

Opracował Krzysztof Skłodowski.

Irena Kasperowicz-Ruka dodaje, na podstawie literatury przedmiotu, zamieszczonych tam zdjęć i ich opisów, iż Leonard Zarzycki przemawiał w Suwałkach 28 sierpnia 1919 r. na pogrzebie Powstańców poległych w Sejnach 25 sierpnia. W czasie wizyty Józefa Piłsudskiego w Suwałkach 12 i do 13 września 1919 r. należał, obok Tadeusza Katelbacha i por. Adama Rudnickiego, do grupy osób składających raport Naczelnikowi Państwa o przebiegu Powstania Sejneńskiego. Przemawiał także 21 września 1919 r. w Sejnach w czasie święta narodowego, zorganizowanego z okazji powrotu ziemi sejneńskiej do Macierzy.

Leonard Zarzycki zmarł w 1957 r. i został pochowany w Warszawie na Starych Powązkach, w kwaterze 315, rząd 2, miejsce 18/19. Duże trudności związane z ustaleniem miejsca pochówku pokonał Pan Paweł Tanewski, pracownik Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, za co składam Mu serdeczne podziękowanie.

1Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, Facebook, https://www.facebook.com/774781075891667/photos/a.774781249224983/2961079480595138/?type=3&theater, dostęp: [17. 05. 2020 r.].

Ważna informacja:

Najnowsza biografia Leonarda Zarzyckiego (1893 – 1957), napisana przez Krzysztofa Skłodowskiego, znajduje się w Suwalskim słowniku biograficznym, opublikowanym w 2021 r. Por. Suwalski słownik biograficzny, tom 1, Muzeum Okręgowe w Suwałkach przy współpracy Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego w Suwałkach, Suwałki 2021, strony 700 – 702.

Dodaj do zakładek Link.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *