Hellmann, Witold (1839 – 1910), Powstaniec Styczniowy 1863, zarejestrowany GRÓB WETERANA

Hellmann, Witold (1839 – 1910) (vel Hellman / Helman)

Na zachodnim wzgórzu Starego Cmentarza w Sejnach, w pobliżu kaplicy Suchockich, znajduje się stary, dobrze zachowany pomnik, otoczony  dość wysokim żelaznym płotkiem z furtką,  który zawsze zwracał uwagę Sejnian ze względu na znaczący napis:

WITOLD HELLMANN / ZMARŁ W 1910 R. PRZEŻYWSZY 71 LAT/ SŁUŻYŁ BOGU I OJCZYŹNIE / CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI.

Ważne stało się odkrycie, że Witold Hellmann był Powstańcem Styczniowym i w ten właśnie sposób służył swojej polskiej ojczyźnie. A to odkrycie zawdzięczamy Panu Jarosławowi Marczakowi, który napisał1: „Hellman Witold, ur. w 1839 roku w Sejnach. Walczył pod dowództwem Aleksandra Lenkiewicza „Landera”, Pawła Suzina i Konstantego Ramotowskiego „Wawra”. W czasie walki został ranny w obie ręce. Po zatrzymaniu został zesłany do rot aresztanckich. Karę odbywał w Niżnym Nowogrodzie. Potem przebywał na osiedleniu. Po powrocie wyemigrował do Ameryki. Zmarł prawdopodobnie przed 1919 rokiem. Został zweryfikowany pośmiertnie jako weteran powstania. Pensję weterańską pobierała wdowa Bronisława z Siekluckich, która zmarła 12 listopada 1924 roku”.  Łącząc zatem podaną w powyższym opisie datę urodzenia z informacjami odczytanymi z pomnika można zapisać krótko:Hellmann Witold (1839 – 1910).

Na tej samej stronie czytamy także1: „Kazimierz Hellman, ur. w Sejnach. Należał do oddziału powstańczego, z którego dobrowolnie powrócił, jednak „nie okazał prawdziwej skruchy i dawał wykrętne zeznania”. Był podejrzany, że „przyjmował w buncie szczególny udział”. Na podstawie rozporządzenia Murawiewa z 18 grudnia 1863 roku został zesłany pod ścisły dozór policji do guberni kazańskiej. Do Jardynia przybył wraz żoną Aleksandrą 1 czerwca 1864 roku. Żona wkrótce wyjechała. Zmarł 22 lutego 1920 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie. Został zweryfikowany pośmiertnie jako podporucznik weteran pod numerem porządkowym 658/1920.”  

Zauważmy, że Witold i Kazimierz urodzili się w Sejnach i prawdopodobnie byli spokrewnieni. Penetrując internetowe zbiory różnych dokumentów, które dotyczą Powstania Styczniowego, znajdujemy tam potwierdzenie autentyczności cytowanych opisów. Musimy tylko zauważyć, że nazwisko Hellmann pisano tam różnie (Hellman2, Helman3, Helmand4), chociaż  pisano o tych samych osobach.

Na stronach internetowych znajduje się obecnie wiele informacji, które dotyczą potomków Kazimierza Hellmanna. Aż do czwartego pokolenia można prześledzić ich losy i miejsca pobytu. Nic niestety nie wiemy o potomkach pochowanego w Sejnach Witolda Hellmanna. Liczymy bardzo na pomoc Czytelników w tej sprawie.

Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie podanych źródeł oraz napisów na cmentarnym nagrobku.


 1Jarosław Marczak, Weterani powstania styczniowego z Suwalszczyzny, Rocznik Augustowsko-Suwalskie, Wydawca: Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe, przy współpracy z  Archiwum Państwowym w Suwałkach i Muzeum Okręgowym w Suwałkach,  Tom XIII,  2013, s.125. Adres internetowy: http://www.astn.pl/r2013/weterani.htm

2Hellman – Katalog Powstańców Styczniowych (okiem.pl)

3Helman – Katalog Powstańców Styczniowych (okiem.pl)

4Hellmand – Katalog Powstańców Styczniowych (okiem.pl)

Dodaj do zakładek Link.

Jedna odpowiedź na „Hellmann, Witold (1839 – 1910), Powstaniec Styczniowy 1863, zarejestrowany GRÓB WETERANA

  1. MK komentarz:

    Na podstawie art.3 ust. 11 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz. U. z 2018 r., poz. 2529) Prezes Instytutu Pamięci Narodowej poinformował, że mogiła Witolda Hellmana, pochowanego na Starym Cmentarzu Parafialnym w Sejnach, została wpisana do centralnej ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Tabliczka z napisem GRÓB WETERANA WALK O WOLNOŚC I NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI została wręczona rodzinie przez prof. dr hab. Piotra Kardelę, Dyrektora oddziału IPN w Białymstoku oraz przez dr Jarosława Schabieńskiego, Naczelnika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN dnia 23 sierpnia 2021 r., w trakcie uroczystości osłaniania w Sejnach tablicy poświęconej pamięci Tadeusza Katelbacha.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *