Klimko, Józef (1886 – 1941), KL- niemiecki obóz koncentracyjny Gusen

(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I –  Wspomnienia i relacje. Część II –  Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 31 – 32.)

Józef Klimko urodził się 4 sierpnia 1886 r.1 w Wiejsiejach.  Był synem Stanisława i Antoniny, z domu Gawuć. W Wejwerach ukończył seminarium nauczycielskie.  Przed I wojną światową, po śmierci ojca Stanisława-nauczyciela szkoły ludowej w Wiejsiejach, objął po nim posadę nauczyciela. Z wojennej ewakuacji do Saratowa nad Wołgą powrócił do Wiesiej w 1918 r. i wkrótce wstąpił do POW. Zagrożony z tego powodu aresztowaniem wycofał się w okolice Berżnik. Brał udział w Powstaniu Sejneńskim właśnie na tym terenie. W wolnej  już Polsce kierował pierwszą polską szkołą w Berżnikach.  Od 1923 r. rozpoczął tworzenie szkolnictwa w Sejnach oraz na Sejneńszczyźnie. Powierzono mu także funkcję członka komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli uzupełniających swoje wykształcenia2. Był także wielkim społecznikiem, dwukrotnie pełnił funkcję radnego. Pierwsze oficjalne wybory do Rady Miejskiej w Sejnach odbyły się 30 września 1923 roku, Józek Klimko był jednym z 12 wybranych wówczas radnych3. Szkoła powszechna, którą kierował Józef Klimko, mieściła się do 1934 roku w różnych budynkach. Warunki pracy były bardzo trudne, nauka odbywała się na dwie zmiany.  Po otwarciu nowej szkoły 1 września 1934 r. warunki się poprawiły, ale nauka nadal prowadzona była na dwie zmiany z powodu dużej liczby uczniów. Józef Klimko nie tyko kierował szkołą, ale przede wszystkim dbał o jakość nauczania i patriotyczne wychowanie młodzieży. Organizował uroczyste obchody rocznic i świąt narodowych oraz wycieczki do miast i miejsc ważnych dla ojczystej historii. W szkole powstała drużyna harcerska, Szkolna Kasa Oszczędności, Spółdzielnia Uczniowska. Wszystko to skończyło się, gdy w początkach października 1939 r. Niemcy zamknęli szkołę i wysiedlili Józefa Klimo z żoną Marią i synami, czternastoletnim Jerzym i czteroletnim Józefem, z mieszkania przy szkole. Józef Klimko został zaaresztowany w kwietniu 1940 r. Przebywał  kolejno w obozie w Działdowie, Oranienburgu, Mauthausen. W Gusen skazany został na pracę w kamieniołomach. Zginął 8 stycznia 1941 r. Przesłane prze Niemców prochy zostały pochowane na Starym Cmentarzu w Sejnach. Józef Klimko został odznaczony Medalem Niepodległości („Monitor Polski” nr 287/1931).

Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie opublikowanych wspomnień syna, Jerzego Klimki.


1Centralne Archiwum Wojskowe: https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_kartoteka_personalno_odznaczeniowa/?strona=3&szufladka=KARA-KARN oraz LISTA ODZNACZONYCH KRZYŻEM I MEDALEM NIEPODLEGŁOŚCI https://niezwyciezeni1918-2018.pl/nie/form/74,Lista-odznaczonych-Krzyzem-Niepodleglosci.html

2Jerzy Klimko,  Józef i Maria Klimkowie, [w:] Almanach Sejneński nr 2, Ośrodek ,,Pogranicze – sztuk, kultur, narodów ” w Sejnach, Sejny 2003, s. 387-397. https://www.pogranicze.sejny.pl/artykuly/jozef-i-maria-klimkowie/

3 Stanisław Buchowski, Rada Miejska w Sejnach w okresie międzywojennym, [w:]Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe,  http://www.astn.pl/r2003/rada.htm: [dostęp: 23.05.2020 r.] .

Na Starym Cmentarzu w Sejnach pochowana jest zmarła w 1937 r. Antonina Klimko, matka Józefa Klimko (informacja pochodząca z napisów odczytanych z cmentarnego nagrobka).

Dodaj do zakładek Link.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *