Jan Żywek urodził się 24 czerwca 1896 r. Był synem Pawła i Franciszki, z domu Dymitrowskiej. W POW działał pod pseudonimem ,,Duda”. Nie wiemy, kiedy wstąpił do Wojska Polskiego. W Korpusie Ochrony Pogranicza, w 24 Baonie ,,Sejny” pełnił służbę w stopniu sierżanta (wachmistrza). Był ślusarzem, podoficerem zawodowym. Wiemy, że w 1939 r. sierżant Jan Żywek był dowódcą jednej ze strażnic 2. Kompanii Granicznej ,,Hołny Wolmera”. W 1934 r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości (,,Monitor Polski” nr 6/1934, Dz. B. strona 2, poz. 846) Żywek Jan). Odznaczenie i dyplom wysłano 12 lutego 1934 r. na adres: Sejny, 3 maja 12, 24 Baon KOP. W opracowaniu Sejny w okresie okupacji hitlerowskiej Żywek Józef , a nie Żywek Jan, jest wymieniony przez Irenę Staniewicz jako żołnierz KOP, aresztowany w Sejnach 18 stycznia 1940 r., który zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Dachau. Strona straty.pl nie dostarcza nam żadnych informacji o Józefie Żywku, znajdujemy natomiast informacje o Janie Żywku, który urodził się w Warszawie w 1896 r., był synem Bronisława i zmarł na terenie Niemiec w 1945 r. Sprawdzamy, iż przed 1939 r. był on żołnierzem KOP i został odznaczony Krzyżem Walecznych. Jak duża zbieżność faktów! A my dalej nie wiemy, jaki był wojenny i powojenny los Jana Żywka, ur. w 1894 r., żołnierza KOP z Sejn. Nie wiemy, czy miał w Sejnach rodzinę, kiedy umarł i gdzie został pochowany. Na obu sejneńskich cmentarzach parafialnych nie ma mogiły, w której byłaby pochowana osoba o nazwisku Żywek. Prosimy o pomoc w ustaleniu losów Jana Żywka z Sejn te wszystkie osoby, które mogłyby coś na ten temat powiedzieć.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie podanych źródeł1.
1Mariusz Zemło, Jarosław Wojciechowicz, W służbie Ojczyźnie. Korpus Ochrony Pogranicza- 24 Baon ,,Sejny”, Instytut Pamięci Narodowej, Białystok-Warszawa 2019, s.73, 186. Centralne Archiwum Wojskowe https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_kartoteka_personalno_odznaczeniowa/?strona=3&szufladka=KARA-KARN oraz LISTA ODZNACZONYCH KRZYŻEM I MEDALEM NIEPODLEGŁOŚCI https://niezwyciezeni1918-2018.pl/nie/form/74,Lista-odznaczonych-Krzyzem-Niepodleglosci.html, Irena Staniewicz, Sejny w okresie okupacji hitlerowskiej, Almanach Sejneński nr 4, Ośrodek ,,Pogranicze – sztuk, kultur ” w Sejnach, Sejny 2005, s. 144. Strona internetowa straty.pl
12.02.2024 r.
- Na stronie straty.pl pojawiły się nowe informacje, dotyczące Jana Żywka. Cytujemy, za IPN Straty:
Dane osobowe
nazwisko Żywek imię Jan data urodzenia1896-06-24 miejsce urodzenia Warszawa data śmierci 1945-06-25
Informacje o prześladowaniach
Źródło: ITS Bad Arolsen rodzaj represji zmarł na terenie Niemiec data śmierci1945-06-25 dodatkowe informacje Nr więźnia: 49947 Przyczyna śmierci: D.M.A. Lokalizacja grobu: H/2/1200.
2. Pod adresami: 1) Wojskowe Biuro Historyczne (wp.mil.pl), https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_bazy_personalne/?kategoria_bazy_osobowej=1&imie=&nazwisko=%C5%BBywek&miejsce_urodzenia=&imie_ojca=&sygnatury=&sort=kategoria_bazy_osobowej&sort_type=%2B#wynik oraz 2) https://wbh.wp.mil.pl/pdfviewer/?f=/c/scans/VM/I.482.57-4885.pdf znajdujemy wiele szczegółowych informacji, dotyczących życia i dokonań Jana Żywka, opisanych przez niego we własnoręcznie sporządzonym życiorysie. Urodził się 24 czerwca 1896 r. we wsi Bronisław, w gminie Kąty, w powiecie Grójec, w województwie warszawskim. W rodzinnej wsi ukończył 3 klasy szkoły powszechnej. W latach 1907 – 1915 pomagał ojcu w pracy zarobkowej, 7 marca 1915 r. wstąpił w Kielcach do POW, a 2 lutego 1916 r. został przydzielony do I Brygady Legionów Polskich, 5 pułku piechoty, 2 kompanii. Został ranny 8 listopada 1916 r. w walce pod Stochodem. Po czterotygodniowym pobycie w szpitalu Jan Żywek wrócił do swojej kompanii, a w początkach 1917 r., w walkach nad Styrem został powtórnie ranny. Dwa miesiące przebywał na leczeniu w wojskowym szpitalu w Krakowie, po czym wrócił do swojej 2 kompanii 5 pułku piechoty Legionów. Dnia 23 listopada 1917 r. został osadzony w obozie jenieckim w Szczypiornie, a 18 stycznia 1918 r. uciekł z obozu i ukrywał się w Krakowie. Dnia 1 listopada 1918 r. powtórnie wstąpił do 5 pułku piechoty Legionów. Tym razem nie do 2, a do 9 kompanii. Na stopień starszego strzelca uzyskał awans 18 marca 1919 r., na kaprala 27 listopada 1919 r., na plutonowego 1 grudnia 1920 r., a od 1 czerwca 1922 r. mianowany został oficerem zawodowym. Był już wówczas absolwentem siedmioklasowej szkoły powszechnej. Jan Żywek 28 lutego 1925 r. został przeniesiony do służby w korpusie Ochrony Pogranicza, do 24 Baonu KOP w Sejnach. Zajmował tu stanowisko podoficera administracyjnego. Był żonaty, miał dwoje dzieci: Ryszarda, urodzonego 18 grudnia 1924 r. oraz Danutę, urodzoną 17 maja 1927 r.
Jan Żywek napisał w swoim życiorysie, iż w latach 1918 – 1920 brał udział we wszystkich bitwach szlaku bojowego 5 pułku piechoty Legionów. Musiał zatem we wrześniu 1920 r. walczyć także na naszej Sejneńskiej Ziemi, od której rozpoczęła się Bitwa Niemeńska. Jego 5 pułk piechoty Legionów należał bowiem do Grupy Uderzeniowej (Manewrowej), która przez Sejneńszczyznę przebiła się pod Lidę w manewrze oskrzydlającym wojska bolszewickie. Na Ziemi Sejneńskiej we wrześniu 1920 r. poległo 7 jego współtowarzyszy broni z 5. pułku piechoty Legionów. Jan Żywek został odznaczony (trzykrotnie) Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Medalem za Wojnę 1918 – 1921 oraz Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. Wniosek o nadanie tego najwyższego odznaczenia został zgłoszony w Grajewie 27 sierpnia 1920 r. za czyn wojenny, dokonany w bitwie stoczonej przez pułk 22 lipca 1920 r.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie cytowanych wyżej źródeł.
20.02.2024 r.
Dzięki uprzejmości Pani Ewy Męczyńskiej oraz dzięki Jej wysokim umiejętnościom poszukiwania informacji w niemieckich zbiorach archiwalnych dowiedzieliśmy się wielu szczegółów dotyczących ostatnich lat życia Jana Żywka. Od 25 lipca 1943 r. był on więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. Nadano mu numer 49947. W zachowanej dokumentacji obozowej czytamy: zawód – murarz, adres zamieszkania – Włochy k/ Warszawy, ul. Sienkiewicza 44, imię ojca – Paweł, zawód ojca – rolnik , imię matki Franciszka, z domu Dimitrowska, imię żony – Helena, z domu Staszyńska. KL Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 r., a Jan Żywek zmarł 24 czerwca 1945 r. Jako przyczynę śmierci podano Meokarditis, co można przetłumaczyć jako zapalenie mięśnia sercowego. Został pochowany 25 czerwca 1945 r. na cmentarzu Wald – Friedhof w Dachau, w kwaterze H, w rzędzie 2, na miejscu 1200, obok Franza Neumana, miejsce 1199 i Walentego Macucha, miejsce 1201. Cześć jego pamięci!
20.09.2024 r.
Dzięki uprzejmości Pani Moniki Karpowicz dowiedzieliśmy się o bardzo ciekawych wydarzeniach z życia Jana Żywka, związanych z Józefem Piłsudskim. Dowiadujemy się tam także szczegółów dotyczących czynu wojennego, za który Jan Żywek został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Pani Monika Karpowicz wskazała nam następujące źródło tych ważnych dla nas wiadomości:
WIARUS ROK VII NR 48 – 49, 11-XI 1936, strony 26-27, adres https://obc.opole.pl/Content/11197/wiarus_r7_nr48-49.pdf
Zachęcamy do lektury!
15.09.2024 r.
Pamięci Jana Żywka poświęcono tablicę, umiejscowioną w Alei Dębów Pamięci przed Klasztorem Podominikańskim w Sejnach. Tablica została odsłonięta i poświęcona 15 września 2024 r.
Na granitowej tablicy napisano:
Dąb Pamięci
posadzony dla uhonorowania pamięci
sierż. Żywek Jan
s. Pawła, ur. 24.06.1896 r.
Od 2.02.1916 r. był żołnierzem 5. Pułku Piechoty Legionów
i we wrześniu 1920 r. walczył o wolność Ziemi Sejneńskiej.
Żołnierz 24 Baonu KOP Sejny
Więzień niemieckich obozów koncentracyjnych,
zmarł na terenie KL Dachau 24/25.06.1945 r.
Ocalić od zapomnienia
Sejny, 2024 r.
Cieszę się na wspomnienie mojego dziadka, którego nie zdążyłam niestety poznać. Jestem córką Ryszarda. Wkradło się kilka nieścisłości np. żona Irena z domu Starzyńska, córka Jana.
,,Wkradło się kilka nieścisłości”-z jaką goryczą czytam te słowa. Ponad rok nieustannych poszukiwań, prośba o pomoc wielu życzliwych osób, zbieranie jedynie dostępnych drobnych informacji. Wszystkie podane fakty pochodzą ze zdobytych z wielkim trudem źródeł. Jeżeli te źródła nie odpowiadają prawdzie, to bardzo mi przykro. Nie mam niestety sposobu na dotarcie do informacji prawdziwych. Jeśli Pani je posiada, to dlaczego poza imieniem i nazwiskiem panieńskim żony nie chciała Pani o tym napisać.? Zapisane wyżej imię i nazwisko żony Jana Ziółka pochodzi z jednego ze zdobytych dokumentów.