Rudnicki, Adam (1897 – 1964)

(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I – Wspomnienia i relacje. Część II – Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 73 – 74.)

Rudnicki Adam ps. „Szczerba”, ur. 16 III 1897 r.

Ukończył siedmioklasową szkołę handlową Zgromadzenia Kupców m. Warszawy. Studiował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1911 r. brał czynny udział w pracach skautingu. W 1913 r. ukończył Kurs Instruktorski Stałych Polowych Drużyn Sokolich w Galicji. Równocześnie działał w Organizacji Młodzieży Narodowej, a następnie Związku Młodzieży Polskiej – ZET. 15 IX 1914 r. wstąpił do Wolnej Szkoły Wojskowej w Warszawie. Ukończył kurs podoficerski i rozpoczął kurs oficerski. Od 1 VIII 1915 r. należał do POW. Wraz z Batalionem Warszawskim POW wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. Po miesiącu został ponownie odkomenderowany do pracy w POW. 1 listopada 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. 1 grudnia został odkomenderowany czasowo do Oddziału I Sztabu Generalnego „sekcji sprawy P.O.W. Oddziału I Sztabu Generalnego”. 17 stycznia 1919 r. został mianowany komendantem Suwalskiego Okręgu POW (Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej). Jednocześnie od 20 I 1919 r. służył jako kierownik Ekspozytury Suwalskiej Biura Wywiadowczego II Oddziału Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa WP.

W końcu stycznia lub w początku lutego przybył na Suwalszczyznę i przystąpił do odtworzenia struktur POW w regionie. W początku kwietnia 1919 r., zdekonspirowany i zagrożony aresztowaniem, musiał opuścić Suwałki i przeniósł swoją kwaterę do Rajgrodu poza linią demarkacyjną, gdzie objął dowództwo nad kompaniami obserwacyjnymi (batalionem) Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej. Nie brał udziału w początkowej fazie Powstania Sejneńskiego. Do Sejn dotarł już po zajęciu miasta przez oddziały powstańcze wraz z oddziałem konnym por. Lipskiego. Nie uczestniczył też w najcięższych walkach o miasto podczas litewskiego kontrataku o świcie 25 sierpnia. Podczas wyparcia Litwinów z Sejn został kontuzjowany (w wyniku wybuchu granatu), a 28 VIII 1919 r., podczas kolejnego litewskiego kontrataku na Sejny, ranny w biodro.

Po rozwiązaniu Dowództwa Obrony Kresów pełnił różne funkcje w Oddziale II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa WP. Od lipca 1920 roku służył w sztabie 201 Ochotniczego Pułku Piechoty, a następnie sztabie Dywizji Ochotniczej. W 1924 r. służył w 66 Kaszubskim Pułku Piechoty. W latach 1926 – 1928 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną i jako major dyplomowany został szefem sztabu 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. Od marca 1931 r. był dowódcą batalionu w 57 Pułku Piechoty Wielkopolskiej, a od października 1934 roku służył w Wojskowym Instytucie Naukowo-Oświatowym w Warszawie. 27 VI 1935 r. awansował na podpułkownika dyplomowanego, a 1 grudnia został zastępcą szefa Instytutu. Był m.in. redaktorem naczelnym „Polski Zbrojnej”. Wiosną 1939 r. pełnił funkcję zastępcy dowódcy 23 Pułku Piechoty im. płk. Leopolda Lisa-Kuli. Podczas służby poza Suwalszczyzną utrzymywał kontakt z regionem. W sierpniu 1929 r. uczestniczył w obchodach 10. rocznicy wybuchu Powstania Sejneńskiego i wyzwolenia Suwałk, a w dniach 21 – 22 XI 1934 r. w zjeździe suwalczan, w trakcie którego odsłonięto pomnik na mogile Powstańców Sejneńskich na Cmentarzu Parafialnym w Suwałkach. Wiele publikował.

We wrześniu 1939 r. został szefem sztabu Grupy Operacyjnej „Jasło”. Uczestniczył w rozmowach dotyczących przejścia oddziałów polskich na Węgry, a na przełomie 1939 i 1940 r. był organizatorem i szefem tajnego Biura Ewakuacyjnego na Węgrzech, organizującego przerzuty internowanych żołnierzy do Francji i Wielkiej Brytanii.

Po wojnie przebywał w Austrii. Utrzymywał wówczas kontakty wywiadowcze z emigracyjnymi władzami londyńskimi, a według organów bezpieczeństwa PRL był także współpracownikiem wywiadu brytyjskiego i amerykańskiego. Był odznaczony Orderem Virtuti Militari 5 klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych – czterokrotnie, Złotym Krzyżem Zasługi, francuską Legią Honorową, estońskim Krzyżem Orła III klasy oraz Orderem Korony Jugosłowiańskiej, a także Krzyżem POW i odznaką honorową I Brygady Legionów „Za wierną służbę”. Zginął w wypadku samochodowym 7 XII 1964 r. w Tyrolu w Austrii. (ks)1

Opracował Krzysztof Skłodowski.


1Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, https://www.facebook.com/774781075891667/photos/a.774781249224983/2946638822039204/?type=3&theater, dostęp: [15. 05. 2020 r.].

Ważna informacja:

Najnowsza biografia Adama Rudnickiego (1897 – 1964), napisana przez Krzysztofa Skłodowskiego, znajduje się w Suwalskim słowniku biograficznym, opublikowanym w 2021 r. Por. Suwalski słownik biograficzny, tom 1, Muzeum Okręgowe w Suwałkach przy współpracy Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego w Suwałkach, Suwałki 2021, strony 539 – 542.

Dodaj do zakładek Link.

Jedna odpowiedź na „Rudnicki, Adam (1897 – 1964)

  1. Sylwester Jasiński komentarz:

    “Nie uczestniczył też w najcięższych walkach o miasto podczas litewskiego kontrataku o świcie 25 sierpnia.”
    To cytat z tekstu o Adamie Rudnickim ps. SZCZERBA, ale jeżeli wierzyć artykułowi opublikowanemu przez ww. (chyba) w tygodniku PEOWIAK 1931 nr 2(5), s.9-11, to oddział 19 ułanów por.Lipskiego z Adamem Szczerbą w składzie, mógł mieć duży wpływ na przebieg wydarzeń dn. 25/08/1919.
    Wskazówkę nt. artykułu w PEOWIAKU znalazłem w książce Stanisława Buchowskiego z 2009r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *