(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I – Wspomnienia i relacje. Część II – Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 62 – 63.)
Katelbach Tadeusz, ur. 2 lutego 1897 w Warszawie. Ukończył gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Był członkiem tajnego harcerstwa i Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1915 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim i związał się z Organizacją Młodzieży Narodowej, a następnie Związkiem Młodzieży Polskiej „ZET”. Był członkiem POW, brał udział w pracach Wolnej Szkoły Wojskowej. W listopadzie 1918 roku uczestniczył w obronie Lwowa, a następnie w walkach na froncie ukraińskim.
Wiosną 1919 roku został odkomenderowany do pracy wywiadowczej na Suwalszczyźnie. Jednocześnie pełnił funkcję pracownika wydziału prasowego TSK. Był jednym z współtwórców i redaktorem tygodnika „Ziemia Suwalska”. Brał udział w Powstaniu Sejneńskim. Po zajęciu miasta został jego komendantem. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
W okresie międzywojennym był korespondentem prasy polskiej w Berlinie i Kownie, redaktorem „Gazety Wileńskiej”, „Dziennika Berlińskiego”, „Przełomu”. W 1938 r. został senatorem z okręgu lubelskiego. Kierował referatem niemieckim w Ministerstwie Informacji i Dokumentacji Rządu RP na Uchodźstwie. Po wojnie pozostał na emigracji. Był wykładowcą w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Londynie, pracował w Radiu Wolna Europa. Wiele publikował, m.in. w „Zeszytach Historycznych”. Po wyjeździe do USA był jednym z czołowych działaczy Instytutu Józefa Piłsudskiego. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 9 września 1977 w Nowym Jorku. (ks)1 Wieczny spoczynek Katelbachowie: Tadeusz i jego żona Zenajda znaleźli w katakumbach na starym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie złożono ich prochy2 (115 rząd; miejsce 3)3.
Opracował Krzysztof Skłodowski.
1Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, Facebook, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=3061160597253692&id=774781075891667, dostęp: [20. 04. 2020 r.].
2Wiesław Jan Wysocki, Powstanie Sejneńskie 1919, Warszawa 2019, s. 73.
3Dokładne miejsce pochówku ustaliła Irena Kasperowicz-Ruka.
Ważna informacja:
Najnowsza biografia Tedeusza Katelbacha (1897 – 1977), napisana przez Sławomira Cenckiewicza, znajduje się w Suwalskim słowniku biograficznym, opublikowanym w 2021 r. Por. Suwalski słownik biograficzny, tom 1, Muzeum Okręgowe w Suwałkach przy współpracy Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego w Suwałkach, Suwałki 2021, strony 227 – 231.