Wojna polsko-bolszewicka z lat 1919-1920 głównie we wrześniu 1920 r. przyniosła na terenie Ziemi Sejneńskiej liczne ludzkie ofiary. Toczyły się tu bowiem w tym czasie walki, składające się na operację wojskową, nazywaną powszechnie Bitwą Niemeńską. Oddając cześć wszystkim naszym Rodakom, poległym w obronie wolności, niepodległości i granic Polski, przypominamy z imienia i nazwiska tych, o których wiemy, w jakiej jednostce wojskowej służyli, kiedy i w której miejscowości Ziemi Sejneńskiej zginęli. Podstawowe informacje, dotyczące poległego 22 września 1920 r. w Berżnikach plutonowego 1. pułku piechoty Legionów*, śp. Józefa Zwolińskiego, znajdują się pod następującymi internetowymi adresami:
1. Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1934. Lista poległych: nr 46425. plut. Zwoliński Józef. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/39404/edition/56413/content
2. Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 1-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920. Lista poległych: nr 878. leg. Zwoliński Józef. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/31559/edition/48817/content
3. Czy Zwoliński Józef, poległy 22 września 1920 r. w Berżnikach, był Legionistą? Odpowiedź na to pytanie wymaga dotarcia do następujących dokumentów: Lista legionistów https://zolnierze-niepodleglosci.pl/%C5%BCo%C5%82nierz/235244/ Zwoliński Józef, ur. w 1894 w m. Zawichost k. Sandomierza. Krawiec. Służył w 1. komp. III baonu 5. pp I Brygady LP. Zaginął podczas bitwy pod Łowczówkiem (22-26 XII 1914). Źródła: CAW I.120.63.1028; Oss. rkps 15816.
4. Czy Zwoliński Józef, poległy 22 września 1920 r. w Berżnikach, był Hallerczykiem? Odpowiedź na to pytanie wymaga dotarcia do następujących dokumentów: Lista Hallerczyków: https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanydetale_wyszukiwarka_bazy_personalne/1492196/ Zwoliński Józef ur. 20.11.1895 r. Nr dokumentów I 123.9.52.
Na zakończenie dodajmy, iż z artykułu Marka Gajewskiego „Bój pod Berżnikami 22 IX 1920 r.” dostępnego pod adresem: https://pcr.uwb.edu.pl/ZNMW/files/ZNMW_2004_17_010.pdf dowiadujemy się paru szczegółów dotyczących okoliczności śmierci Józefa Zwolińskiego. Wynika z nich, że zginął walcząc pod Berżnikami u boku ppor. Józefa Sochańskiego, dowódcy 7 kompanii 1 ppLeg. Na stronie 96 tego artykułu czytamy, iż „ W toku dramatycznej walki na polu bitwy śmiertelną ranę postrzałową otrzymał dowódca 7 kompanii ppor. Sochański. Obok niego zginął także jeden z najdzielniejszych jego podkomendnych plutonowy Zwoliński”.
*1.pułk piechoty legionów (1ppleg.) wchodził w skład I Brygady Piechoty 1 Dywizji Piechoty Legionów, a 1 Dywizja Piechoty Legionów wraz z 1 Dywizją Litewsko-Białoruską, 2 Brygadą Jazdy i 4 Brygadą Jazdy tworzyły Grupę Manewrową (nazywaną także Uderzeniową lub Północną). Przy końcu sierpnia 1920 r. grupa ta została wydzielona z 2 Armii gen. Edwarda Śmigłego-Rydza. To jednostki wojskowe tworzące Grupę Manewrową walczyły na Sejneńskiej Ziemi we wrześniu 1920 r.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie cytowanych zasobów internetowych.