Radziukiewicz, Antoni (1904 – 1968)

(Por. Powstańcy Sejneńscy. Część I – Wspomnienia i relacje. Część II – Notki biograficzne. Praca zbiorowa pod red. Sławomira Rutkowskiego. Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Sejny 2020, wydanie II, s. 70 – 71.)

Radziukiewicz Antoni ps. „Wróbliński”, ur. 5 lipca 1904 roku w Wilnie, syn Alfonsa Radziukiewicza, ogrodnika i Marii Franciszki z Pawłowskich (primo voto Leoszko).

W 1915 roku wraz z rodziną został ewakuowany do Rosji. Uczęszczał do gimnazjum w Smoleńsku. Do Suwałk powrócił w 1918 roku i rozpoczął naukę w V klasie gimnazjum, a z początkiem 1919 roku został członkiem działającej w gimnazjum I Drużyny Harcerzy im. Bartosza Głowackiego. Od lipca 1918 roku należał do POW.

Brał udział w Powstaniu Sejneńskim jako kapral, sekcyjny 2 kompanii Grupy „Sumowo” ppor. Janusza Ostrowskiego. Został ranny w czasie litewskiego kontrataku 25 sierpnia. Po wyleczeniu kontynuował naukę w gimnazjum. W lipcu 1920 roku wstąpił jako ochotnik do Dywizji Ochotniczej. Jako kapral, dowódca sekcji służył w 201 Pułku Piechoty. 4 sierpnia podczas walk odwrotowych pułku pod Paprocią Dużą koło Zambrowa został ranny w lewą nogę. Po częściowym wyleczeniu, 23 sierpnia wrócił na front z przydziałem do 41 Suwalskiego Pułku Piechoty.

10 listopada 1920 roku został zwolniony do rezerwy w celu kontynuowania nauki. Wrócił do Suwałk i w czerwcu 1922 roku uzyskał maturę, a następnie studiował na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów należał do Akademickiego Koła Ziemi Suwalskiej, a w 1926 roku uczestniczył w założycielskim spotkaniu Zrzeszenia Suwalczan w Warszawie. W październiku 1926 roku powrócił do Suwałk i odbył praktykę w Sądzie Okręgowym. Od 1929 roku był podprokuratorem w Urzędzie Prokuratorskim przy Sądzie Okręgowym w Suwałkach, a od 1931 podprokuratorem Sądu Okręgowego w Grodnie. W tym czasie rozpoczął także aplikację adwokacką. Po jej ukończeniu, w końcu 1931 roku otworzył w Suwałkach własną kancelarię adwokacką. W 1928 roku został mianowany podporucznikiem rezerwy, a w 1935 roku porucznikiem. Był sekretarzem zarządu suwalskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1928–1933), członkiem zarządu (1933–1937) oraz zastępcą naczelnika Ochotniczej Straży Pożarnej w Suwałkach (1935–1936). W 1928 roku został zastępcą członka Zarządu Powiatowego Stowarzyszenia Rezerwistów i byłych Wojskowych w Suwałkach. W 1934 roku i 1939 roku został wybrany do Rady Miejskiej Suwałk. W 1938 roku ukończył czterotygodniowy kurs informacyjno-wywiadowczy zorganizowany przy Oddziale II SG w Warszawie.

24 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany i przydzielony do SRI DOK nr III w Grodnie na stanowisko kierownika Biura Cenzury Wojennej nr 3442. 18 września, przekroczył granicę polsko-łotewską i został internowany. Po zajęciu Łotwy przez Armię Czerwoną wraz z innymi został aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Kozielsku, a następnie w Griazowcu. Po podpisaniu umowy Sikorski-Majski został zwolniony, po czym wstąpił do Wojska Polskiego tworzonego na terenie ZSRR. Od 3 września przebywał w bazie Tockoje, gdzie został przydzielony do Oddziału II Sztabu 6 Dywizji Piechoty, na stanowisko kierownika referatu kontrwywiadu. Następnie był oficerem sytuacyjnym oraz zastępcą szefa Oddziału II Sztabu w Kwaterze Głównej 6 Dywizji Piechoty. We wrześniu 1942 roku trafił do Iraku, a rok później do Palestyny. 9 marca 1945 roku otrzymał awans na kapitana. W maju 1946 został przeniesiony do Włoch, a w drugim półroczu 1946 roku przybył do Wielkiej Brytanii. Od kwietnia 1947 roku służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia, a w 1949 roku został zdemobilizowany.

Jako były oficer wywiadu nie mógł wrócić do kraju i pozostał na emigracji. Pracował jako tapicer, a potem jako sprzedawca i buchalter w sklepie spożywczym. Aktywnie uczestniczył w życiu angielskiej Polonii. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1920 roku, Krzyżem POW oraz w 1946 roku Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł w Londynie 23 czerwca 1968 roku. (ks)1

Opracował Krzysztof Skłodowski.

Irena Kasperowicz-Ruka, na podstawie informacji znalezionych w Internecie, ustaliła, że Antoni Radziukiewicz pochowany został w 1968 r. na Cmentarzu Chiswick Cemetery w Londynie.


1Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, https://www.facebook.com/774781075891667/photos/a.774781249224983/2962891613747258/?type=3&theater, dostęp: [06. 05. 2020 r.].

Ważna informacja:

Najnowsza biografia Antoniego Radziukiewicza (1904 – 1968), napisana przez Artura Ochała, znajduje się w Suwalskim słowniku biograficznym, opublikowanym w 2021 r. Por. Suwalski słownik biograficzny, tom 1, Muzeum Okręgowe w Suwałkach przy współpracy Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego w Suwałkach, Suwałki 2021, strony  517 – 520.

Dodaj do zakładek Link.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *