Walerian Wyrzykowski był rolnikiem, osadnikiem wojskowym (w randze szeregowego), który otrzymał nadanie ziemi we wsi Pełele, w gminie Krasnowo (obecnie Pełele należą do gminy Puńsk). Jego nazwisko nie występuje na liście odznaczonych czy też nominowanych do odznaczenia Medalem Niepodległości. Za jakie zasługi wojenne otrzymał nadanie ziemi, kiedy i gdzie się urodził, kiedy i gdzie umarł oraz gdzie został pochowany – z tymi pytaniami zwracamy się do rodziny, krewnych i znajomych Waleriana Wyrzykowskiego. Być może został pochowany w Puńsku.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie podanych źródeł1 .
1 Centralne Archiwum Wojskowe: https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_kartoteka_personalno_odznaczeniowa/?strona=3&szufladka=KARA-KARN , LISTA ODZNACZONYCH KRZYŻEM I MEDALEM NIEPODLEGŁOŚCI https://niezwyciezeni1918-2018.pl/nie/form/74,Lista-odznaczonych-Krzyzem-Niepodleglosci.html oraz Osadnictwo wojskowe w dwudziestoleciu międzywojennym: https://kresy.genealodzy.pl/zbior/pdf/osadnicy_wojskowi.pdf – na tej liście Walerian Wyrzykowski jest wymieniony jako szeregowy pod nr 10 111 [dostęp: 30.05.2021 r.], który otrzymał nadanie ziemi w gminie Krasnowo, w osadzie Pełele. Zapis sygnatury akt I.300.1.719, 12. znajduje się pod adresem https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanydetale_wyszukiwarka_bazy_personalne/559115/ .
9.07.2025 r.
Pan Stanisław Jachimowicz nawiązał kontakt z Panem Augustynem Wyrzykowskim, Wnukiem Waleriana Wyrzykowskiego. Z przesłanego zdjęcia mogiły, znajdującej się na cmentarzu parafialnym w Puńsku odczytujemy datę śmierci jako 11.12.1958 oraz informację: ,,żył lat 59”. Wspomnienie o Walerianie Wyrzykowskim mogło zostać przeniesione z zakładki pochowani poza Sejnami w nieznanym miejscu do zakładki pochowani poza Sejnami w Puńsku.
13.09.2025 r.
Na stronie https://jzi.org.pl/wyszukiwarka/ znajdujmy akt ślubu nr 31/1922 z Parafii Jeleniewo, z którego dowiadujemy się, iż 16 maja 1922 r. został zawarty związek małżeński między Walerianem Wyrzykowskim, lat 23 mającym, urodzonym w miejscowości Tryski (gmina Antoniny, powiat Zasław), synem Franciszka i Anny, z domu Jakubowskiej, zamieszkałym w Suwałkach i Marianną, z domu Grądzką, zamieszkałą w osadzie Węgielnia. A ze strony straty.pl: https://straty.pl/szukaj-osoby.php dowiadujemy się, iż dwaj synowie małżeństwa Waleriana i Marianny Wyrzykowskich byli represjonowani przez Niemców w czasie II wojny światowej. Kazimierz, urodzony 7 stycznia 1924 r. w Węgielni (zmarł 24 maja 2006 r.), był w czasie okupacji ponad rok (od 1 marca 1944 r. do 1 maja 1945 r.) więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Eugeniusz, urodzony 17 czerwca 1926 r. w Węgielni, był zatrudniony od marca 1943 r. do grudnia 1944 r. na terenie Prus Wschodnich jako robotnik przymusowy.
Opracowała Irena Kasperowicz-Ruka na podstawie wskazanych źrodeł.
.