Piotr Łazarewicz „Drozd” „Olgierd Drozd”, ur. 13 VII 1899 roku w Suwałkach, syn Józefa i Walerii z Sadowskich. W 1909 roku złożył egzamin wstępny do I klasy i rozpoczął naukę w gimnazjum męskim w Suwałkach. Należał do tajnego Koła Młodzieży Polskiej (Koła Niepodległościowego Uczniów Polaków). Po wybuchu I wojny światowej wraz z rodzicami został ewakuowany do Orła, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum i ukończył sześć klas. W październiku 1917 roku wstąpił do 1 Pułku Ułanów Polskich I Korpusu Polskiego w Rosji. Służył w 1 szwadronie. Po demobilizacji Korpusu powrócił do Suwałk. W lipcu 1918 roku wstąpił do POW i został zaprzysiężony przez Jana Wielgata ps. „Lot”. Z jego polecenia wraz z Zygmuntem Wichertem „zamieszkując w majątku Radziuszki pod Sejnami” „zorganizował powiat sejneński”. Jak wspominał „zacząłem zaciągać i organizować ludzi po wszystkich wsiach, dzieląc swój powiat na trzy okręgi [komendy lokalne ?]. W jednym okręgu wyznaczony był przeze mnie Stefan Wnukowski […]. W drugim był Jan Słuchocki b. wachm. I Pułku Uł. Krechowieckich, w trzecim Michał Rackiewicz gospodarz ze wsi Sumowo pod Sejnami [w innym dokumencie podał Raczkiewicz]”. „Wymienieni wyznaczeni za starszych byli stale w kontakcie ze swemi ludźmi”. „Młodzież kilku wsi łączyłem w jedną grupę czyli kompanię”. Po trzech miesiącach był „zmuszony opuścić swoją placówkę z powodu prześladowań przez Niemców” i wyjechał do Suwałk. Tam „dalej prowadził tajną robotę”. Brał udział w koncentracji oddziałów POW na cmentarzu parafialnym w Suwałkach w nocy z 10 na 11 listopada. Po rozpuszczeniu oddziałów do domu, w listopadzie i grudniu 1918 roku prowadził „wywiad co do stanu załogi niemieckiej w koszarach”. 24 XII 1918 roku, w czasie zajść podczas pasterki w kościele św. Aleksandra w Suwałkach, kiedy żołnierze niemieccy zaatakowali wiernych raniąc kilka osób, wraz z kilkoma peowiakami rozbroił patrol niemiecki. Jak podał, po tych wydarzeniach zbiegł do Rajgrodu. W innym dokumencie stwierdził jednak, że w Suwałkach miał „zorganizowany pluton uczniów gimnazjum suwalskiego, który później pracował pod kierownictwem oficera P.O.W. z II Oddziału z Warszawy” prawdopodobnie musiał więc pozostawać w Suwałkach jeszcze w początku 1919 roku. Po ucieczce do Rajgrodu, 10 IV 1919 roku „zaciągnął się do oddziału partyzanckiego por. [Antoniego] Lipskiego”, wraz z którym brał udział w wypadach dywersyjnych i starciach pod Czarniewem, Śluzą Sosnowo, Barszczami, Bargłowem, Solistówką i Nettą, a w czasie powstania sejneńskiego w szarży od Poćkunami, a następnie Kadyszem i „rajdzie na Kalwarię [sic!]”. Po likwidacji oddziałów powstańczych 15 XI 1919 roku wstąpił do 13 Pułku Ułanów, wraz z którym wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej i walkach z Litwinami. W czasie walk został dwukrotnie ranny. W 1922 roku został odkomenderowany na Wojskowe Kursy Maturalne w Wilnie, gdzie ukończył 8 klas gimnazjum. W 1924 roku ukończył kurs szkoły podchorążych. W lipcu 1925 roku otrzymał stopień podporucznika rezerwy. 2 X 1925 roku na własną prośbę został przeniesiony do rezerwy. Następnie praco-wał „w rożnych zawodach”. W 1928 roku wstąpił do służby w Straży Granicznej. W 1933 roku był komendantem Komisariatu SG Sołotwina, a później jako podkomisarz SG pełnił funkcję komendanta Komisariatu SG „Perehińsko” w Obwodzie „Sambor”. Po utworzeniu 16 I 1939 roku Obwodu SG „Suwałki”, z dniem 28 I 1939 roku został mianowany Komendantem Komisariatu SG „Filipów”. Po wybuchu wojny dowodził kompanią SG „Filipów i brał udział w starciach z patrolami niemieckimi w rejonie Filipowa. Następnie wraz kompanią wycofał się do Grodna, gdzie dotarł 19 września i wziął udział w obronie miasta przed Sowietami. 21 września wycofał się w kierunku Hożej, a później w kierunku Kopciowa. 22 września za zgodą ppłk. Staniszewskiego zdał dowództwo kompanii i postanowił dołączyć do grupy gen. Przeździeckiego by wraz z nią przebijać się w kierunku Warszawy. Gdy okazało się to niemożliwe postanowił ukrywać się w rejonie granicy. 24 września po przekroczeniu granicy został zatrzymany i internowany w obozie w Birsztnach. W czasie pobytu w obozie wraz z rtm. Józefem Ostrowskim przechowywał sztandar 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich, przekazany w początku października polskim harcerzom z Kowna, a później płk. dypl. Leonowi Mitkiewiczowi-Żółtkowi, attache wojskowemu w Kownie. Z polecenia ppłk. Mariana Staniszewskiego zorganizował w obozie „związek na wzór POW”, którego celem miało być m.in. nawiązanie łączności z organizacjami konspiracyjnymi w kraju, łączność z ludnością polską na Litwie i pomoc w ucieczkach. 10 X 1939 roku (według innych informacji 6 XI 1939 roku) wraz ppłk. Marianem Staniszewskim zbiegł z obozu i przedostał się do Kowna, a następnie przez Szwecję i Francję do Wielkiej Brytanii. Początkowo służył w „Polskiej Brygadzie Kawalerii” (?) a później jako kapitan w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Jego żona Hanna mieszkała w Polsce. Był autorem obszernej i niezwykle interesującej relacji z przebiegu kampanii wrześniowej. Zmarł 12 sierpnia 1951 roku i został pochowany na cmentarzu w Stamford na północ od Londynu. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem Interallie, odznaką I Korpusu Polskiego. (ks)1
Opracował Krzysztof Skłodowski.
1 Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki”, Facebook, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=4547295338640203&id=774781075891667, [dostęp: 21.07.2021 r.].
Dzięki uprzejmości Pana Jerzego Łazarewicza, bratanka Piotra Łazarewicza, dowiedzieliśmy się, że Piotr Łazarewicz spoczywa na cmentarzu w Stamford, w kwaterze Q, a grób oznaczony jest numerem 20B.
Zarejestrowany GEÓB WETERANA
Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej
https://bip.ipn.gov.pl/bip/form/r668354,Lazarewicz.html
25.03.2024, 11:49
Nazwisko:
Łazarewicz
Imię:
Piotr
Kraj:
Wielka Brytania
Miejscowość:
Stamford
Gmina:
Rodzaj obiektu:
cmentarz Stamford, Radcliffe Rd
Lokalizacja: kwatera Q, grób 20B.
Przynależność:
Polska Organizacja Wojskowa, powstanie sejneńskie, wojna polsko-bolszewicka, kampania
wrześniowa 1939 r., Polski Siły Zbrojne
Rok 2024
Dzięki uprzejmości Pana dr Krzysztofa Skłodowskiego nawiązany został mailowy kontakt z Synem Piotra Łazarewicza, Panem Profesorem Jerzym Łazarowiczem. Dowiedzieliśmy się w ten sposób, iż Jan i Piotr byli braćmi. Jan Łazarowicz zmarł w 1981 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie. Jego mogiła, jako zasłużonego weterana walk o wolność, niepodległość i granice Polski została zgłoszona prze Pana Profesora Jerzego Łazarewicza do IPN z wnioskiem o rejestrację jako GROBU WETERANA.